της Ελένης Α. Τσιγιάννη
Όποιο όνομα κι αν έχει, όποια μορφή, τα παιδιά τον περιμένουν αυτές τις μέρες. Του γράφουν γράμματα, ζητώντας του μικρά ή μεγάλα δώρα, του αφήνουν γλυκά και γάλα για να τον κεράσουν και να ξεκουραστεί. Υπάρχει για τα παιδιά, σε όλες χώρες που γιορτάζονται τα Χριστούγεννα. Σε άλλες χώρες πάει πιο νωρίς, σε άλλες πιο αργά και σχεδόν πάντα για τα καλά παιδιά είναι γεμάτος δώρα.
Μιλάμε φυσικά, για τον Άγιο Βασίλη, όπως τον λέμε στην Ελλάδα, ή Άγιο Νικόλα, όπως τον λένε σε άλλες χώρες. Η εμπορευματοποίηση τον έκανε γνωστό, αλλά του άλλαξε και τη μορφή. Σχεδόν παντού τα τελευταία χρόνια, τα παιδιά τον φαντάζονται με κόκκινη στολή, και άσπρη γενειάδα, να κουβαλάει ένα σάκο γεμάτο δώρα και να μεταφέρεται με έλκηθρο, που το σέρνουν τάρανδοι. Τα πράγματα όμως δεν είναι έτσι.
Η σημερινή του μορφή έγινε γνωστή από ένα ποίημα που δημοσιεύτηκε το 1823, το «Μια επίσκεψη από τον Άγιο Νικόλαο». Στην εικόνα του, οι βόρειοι λαοί πρόσθεσαν δικά τους στοιχεία, όπως τους τάρανδους.
Εδώ στην γειτονιά μας, στην Ιταλία, τα παιδιά περιμένουν στις 6 Ιανουαρίου, τη μέρα των Θεοφανίων, την καλή και φτωχή Μάγισσα Befana, τους φέρει τα δώρα τους, ενώ στα κακά παιδιά αφήνει ένα κομμάτι κάρβουνο. Στην Ισπανία, την ίδια μέρα, οι Τρεις Μάγοι (Los Reyes Magos) γεμίζουν δώρα τα παπούτσια των παιδιών. Ο αγαπημένος τους είναι ο Βαλτάσαρ, που οδηγεί ένα γάιδαρο, γιατί αυτός είναι που φέρνει τα δώρα.
Οι Μάγοι (Magi) φέρνουν τα δώρα και στην Αργεντινή, αλλά έρχονται την παραμονή των Θεοφανίων. Στη Βραζιλία έχουν γι’ αυτή τη δουλειά τον Papai Noel, πιστεύουν ότι ζει στην Γροιλανδία, φοράει γκρι και ασημιά στολή και έρχεται τα Χριστούγεννα, η παράδοση αυτή άρχισε τη δεκαετία του 1950.
Στη Γαλλία ο Pere Noel (ο πατέρας των Χριστουγέννων) δίνει τα δώρα του το βράδυ μεταξύ 24 και 25 Δεκεμβρίου. Πατέρα των Χριστουγέννων (Father Christmas) έχουμε και στην Αγγλία, στην αρχή η στολή του ήταν πράσινη και δεν έφερνε δώρα, αλλά ερχόταν και γλεντούσε με τις οικογένειες. Στα τέλη της Βικτοριανής εποχής άρχισε να φορά κόκκινα και να μοιράζει δώρα στα παιδιά. Ήταν τότε που ο Santa Claus, ίσως ο πιο διάσημος Αϊ Βασίλης, έφτασε στην Αμερική.
Αν πάμε στις χώρες του Βορρά και εκεί θα βρούμε διαφορετικούς Αϊ Βασίληδες. Στη Νορβηγία, μια ομάδα από μικρά πλάσματα, οι Julnissen, φέρνουν τα δώρα την παραμονή των Χριστουγέννων και μαζί καλή τύχη στο σπίτι. Τα δώρα στη Σουηδία, τα φέρνει το ξωτικό που μένει στη σοφίτα, ο Jultomten. Επίσης, στις Σκανδιναβικές χώρες, διαδεδομένος είναι και ο μύθος του Tomte ή αλλιώς Nisse, πρόκειται για ένα μικρό τερατάκι που παρακολουθούσε τα αγροκτήματα και τα προστάτευε χωρίς οι άνθρωποι να το καταλαβαίνουν. Το έθιμο θέλει να ντύνονται οι γονείς σαν αυτόν και να δίνουν τα δώρα στα παιδιά. Τον Nisse αγαπούν πολύ και στη Δανία.
Πάμε τώρα στην Ισλανδία να γνωρίσουμε τους Yule ή Yulemen, μια ομάδα από 13 πονηρά πλάσματα, που σε μεγάλο βαθμό παίρνουν τη θέση του Αϊ Βασίλη. Πρωτοεμφανίστηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1930 και υπεύθυνος είναι ένας συγγραφέας.
Στη Ρωσία υπεύθυνη για τη διανομή των δώρων είναι η Babouschka και στις Σλαβικες χώρες, ο DeD Morz, με την εγγονή του τη Snegurochka.
Σε αρκετές χώρες τα δώρα δίνονται στις 6 Δεκεμβρίου και τα μοιράζει ο Άγιος Νικόλας, μάλιστα στην Ολλανδία, ο Sinter Klaas, με το βοηθό του τον Zwarten Riet (Μαύρο Πιτ) φτάνουν με πλοίο και τους υποδέχεται η ίδια η Βασίλισσα. Οι δύο αυτοί πάνε δώρα και στα παιδιά του Βελγίου. Άγιο Νικόλα έχουμε και στο Λουξεμβούργο, τον που κατεβαίνει από τον ουρανό. Επίσης, ο ίδιος Άγιος είναι υπεύθυνος να φέρει τα δώρα στα παιδιά στην Πολωνία.
Στη Γερμανία ο Άγιος Νικόλας δίνει τα δώρα, αλλά υπάρχει και κακός στην υπόθεση, ο Krampus, που βασανίζει τα άταχτα παιδιά. Σε όλες τις Αλπικές χώρες υπάρχει ο μύθος του Krampus και η Καθολική εκκλησία τον πολέμησε πολύ, ενώ σε πολλές χώρες, άνθρωποι ντύνονται σαν αυτόν και τρομάζουν τους περαστικούς.
Και μην ξεχνάμε στην Ελλάδα, τα δώρα τα φέρνει ο Άγιος Βασίλης την Πρωτοχρονιά, αυτή είναι η παράδοσή μας, 1η Ιανουαρίου είναι η γιορτή του δικού μας Άγιου, του Μέγα Βασιλείου.
Καλές Γιορτές σε όλους σας!!!