Η ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΓΡΑΦΕΙ ΚΑΙ ΜΑΣ ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ
ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ “ΕΓΕΝΝΗΘΗΝ ΕΝ ΣΚΙΑΘΩ”
ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟΝ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ – ΙΔΡΥΜΑ ΒΟΥΡΟΥ – ΕΥΤΑΞΙΑ
(ΕΩΣ ΤΙΣ 25 ΜΑΡΤΙΟΥ ΑΝΟΙΧΤΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟ)
«Εγεννήθην εν Σκιάθω»
γράφει η Δέσποινα Παπαδοπούλου
Αυτοβιογραφικό σημείωμα του ίδιου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη (4 Μαρτίου 1851– 3 Ιανουαρίου 1911):
“ἘγεννήθηνἐνΣκιάθω, τῇ 4 Μαρτίου 1851.
ἘβγήκαἀπὸτὸἙλληνικὸνΣχολεῖονεἰςτὰ 1863, ἀλλὰ μόνον τῷ 1867 ἐστάληνεἰςτὸΓυμνάσιονΧαλκίδος, ὅπουἤκουσατὴν Α΄ καὶ Β΄ τάξιν. Τὴν Γ΄ ἐμαθήτευσαεἰςΠειραιᾶ, εἴτα διέκοψα τὰςσπουδάς μου καὶἔμειναεἰςτὴν πατρίδα.
ΚατὰἸούλιοντοῦ 1872 ὑπήγαεἰςτὸἍγιονὍρος χάριν προσκυνήσεως, ὅπουἔμειναὀλίγουςμῆνας. Τῷ 1873 ἤλθαεἰςἈθήναςκαίἐφοίτησαεἰςτὴν Δ΄ τοῦ Βαρβακείου.
Τῷ 1874 ἐνεγράφηνεἰςτὴνΦιλοσοφικὴνΣχολήν, ὅπουἤκουα κατ’ ἐκλογὴνὀλίγα μαθήματα φιλολογικά, κατ’ ἰδίανδὲἠσχολούμηνεἰςτὰξένας γλώσσας.
ΜικρὸςἐζωγράφιζαἉγίους, εἴταἔγραφα στίχους, καίἐδοκίμαζα να συντάξω κωμῳδίας.
Τῷ 1868 ἐπεχείρησανὰ γράψω μυθιστόρημα. Τῷ 1879 ἐδημοσιεύθη “ἡ Μετανάστις” ἔργον μου εἰςτὸπεριοδικὸν “Σωτήρα”. Τῷ 1882 ἐδημοσιεύθη “ΟἱἔμποροιτῶνἘθνῶν” εἰςτὸ “Μὴ χάνεσαι”.
Ἀργότεραἔγραψαπερὶτὰἑκατὸν διηγήματα, δημοσιευθέντα εἰς διάφορα περιοδικὰκαίἐφημερίδας»
«Εγεννήθην εν Σκιάθω» είναι και ο τίτλος της εξαιρετικής έκθεσης – αφιερώματος για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη που παρουσιάζεται στον υπέροχο χώρο του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών με την εικαστική επιμέλεια της Αρχαιολόγου—Ιστορικού Τέχνης Ίριδας Κρητικού από τις 22 Ιανουαρίου έως τις 25 Μαρτίου 2024.
Είχα την μεγάλη τύχη και χαρά να επισκεφτώ αυτήν την ιδιαίτερη έκθεση στην οποία εκτίθενται τα έργα 75εικαστικών καλλιτεχνών από την Σκιάθο και την υπόλοιπη Ελλάδα. Πρόκειται για ένα εξαιρετικό ψυχογραφικό- τοπιογραφικό «εικαστικό αφήγημα»για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη όπου πρωταγωνιστικό ρόλο έχει το ρόδινο νησί του και οι χαρακτηριστικοί ήρωες των σπουδαίων διηγημάτων του αλλά και οι διαδρομές της ζωής του στην Αθήνα.
Η έκθεση δομείται ουσιαστικά σε τρεις θεματικούς άξονες που απλώνονται σε τέσσερις αίθουσες: στις δύο πρώτες έχουμε κυρίως τις γυναικείες μορφές με δεσπόζουσατην μορφή της «Φόνισσας» Φραγκογιαννούς και άλλα πρόσωπα από τα έργα του,στην τρίτη αίθουσα κυριαρχεί το σκιαθίτικο τοπίομετους κατατρεγμένους και βασανισμένους του κόσμου τούτου και τέλος, στην τέταρτη αίθουσα παρουσιάζεται η θρησκευτική-θεολογική πλευρά του Παπαδιαμάντη. Βέβαια παντού σε όλο τον χώρο της έκθεσης κυριαρχούν τα πορτρέτα του Παπαδιαμάντη δοσμένα κι αυτά με την ξεχωριστή ματιά του κάθε καλλιτέχνη.
Συγκεκριμένα οι συμμετέχοντες εικαστικοί ακολουθώντας το αγαπημένο του συγγραφέα «σκιόφως», παρουσιάζουν την τοπιογραφία του αγαπημένου γενέθλιου νησιού του, την κατοικία του, ακολουθώντας επίσης τα «παπαδιαμαντικά» ίχνη και μέσα από τα συναρπαστικά του διηγήματα, ενώ η «Φόνισσα», «τραγωδία μεγαλοπρεπεστάτη» κατά τον Γρηγόρη Ξενόπουλο, υπερέχει στις προτιμήσεις τους. Πράγματι στην έκθεση αυτή κυριαρχεί η σκοτεινή αφήγηση του δράματος της αναπόδραστης γυναικείας ύπαρξης μέσα από μια σειρά συναρπαστικών ζωγραφικών και γλυπτών έργων.
Ο Κωστής Παλαμάς εξάλλου σημείωνε για το έργο του αγίου των γραμμάτων:
«…ένα περιβόλι είναι ο κόσμος πού μας παρουσιάζει στις ιστορίες του… Παντού τα συγκεκριμένα και τα χειροπιαστά, ζωγραφιές των πραγμάτων, όχι άρθρα…Πρόσωπα, όχι δόγματα. Εικόνες, όχι φράσεις. Κουβέντες, όχι κηρύγματα, διηγήματα, όχι αγορεύσεις».
Πιστεύω πως μέσα από τις φωτογραφίες που τράβηξα και παραθέτω θα μπορέσετε να θαυμάσετε, όσο είναι δυνατόν, αυτήν την ωραία έκθεση-αφιέρωμα στον μεγάλο Σκιαθίτη συγγραφέα και ποιητή, την «κορυφή των κορυφών» κατά τον Κωνσταντίνο Καβάφη.
Δέσποινα Παπαδοπούλου
4 Μάρτη 2024
